مریم محبی | شهرآرانیوز؛ این شاعر خراسانی که ید طولایی در عرصه شعر و شاعری و مخصوصا اشعار آیینی و دینی دارد، بر این باور است که دفاع مقدس مجموعهای از فضیلت ها، معرفتها و حکمت هاست که ما و جهانمان اکنون دارد ظرفیت درک آن را پیدا میکند. به همین دلیل هرچه بیشتر از این دوره هشت ساله میگذرد، ما نیاز بیشتری به تأمل روی آن و تبیین ابعاد این حماسه سترگ داریم و یکی از شریانهای اصلی پرداختن به آن هنر است و شعر. در این مجال کوتاه، با او درباره جایگاه و اهمیت شعر دفاع مقدس گپ زدیم و وضعیت آثاری که اکنون در این باره چاپ و منتشر میشود.
من گمان میکنم در میان همه هنرها، شعر توانسته رسالت خود را در قبال دفاع مقدس انجام دهد. به این معنا که هم شعر توانسته در خدمت دفاع مقدس باشد و هم دفاع مقدس توانسته شعر ما را متحول کند و ابعاد ارزشمندی به آن بیفزاید.
ابعاد و فضیلتهایی که اگرچه در تاریخ شعر فارسی وجود داشته است، اما شعر دفاع مقدس همه آنها را به صورت یکجا در کنار یکدیگر جمع کرده است. در واقع، شعر دفاع مقدس به نوعی فراخوان ارجمندی ها، توانمندیها و فضیلتهای شعر فارسی است که با درآمیختنی نو، جلوه شکوهمندی به شعر ما داده است. به عنوان مثال درآمیختن حماسه و عشق و عرفان، در گذشته شعر فارسی نیز وجود داشته؛ اما کنار هم نشستن آنها به شیوهای مطلوب توانست در شعر دفاع مقدس رقم بخورد و وجهه ارزشمندی را به شعر فارسی هدیه کند. علاوه بر این، درآمیختن شعر دفاع مقدس و شعر آیینی، به ویژه شعر عاشورایی نیز توانست جلوههای درخشان دیگری به شعر فارسی اضافه کند.
بهتر است بگوییم شعر دفاع مقدس هنوز بسیار جای کار دارد؛ به گونهای که تا قرنها در زمان فراروی ما میشود به آن پرداخت، اما اینجا یک نکته وجود دارد؛ مهم است که این پرداخت خارج از کلیشههای معمول خود باشد.
ما باید به حوزههای مفهومی تازهای از دفاع مقدس در شعرمان توجه کنیم و آن تعریف معمول و همیشگی از شعر دفاع مقدس را کنار بگذاریم؛ مثل بیان تاریخ دفاع مقدس یا داشتن یک نگاه صرفا نوستالژیک به این موضوع یا مرتب حسرت آن روزها را خوردن! بسیاری از شعرهای دفاع مقدس فقط به همین موضوعها میپردازند. سعی ما باید بر این باشد که چنین نگاههای تکراری را متحول کنیم و روی جنبههای دیگر و کمتر شناخته شده این اتفاق تمرکز کنیم.
دفاع مقدس تأثیر زیادی بر جهان امروز بر جای گذاشته است؛ بر جریان مقاومت در سراسر جهان، در ادامه آن بحث مدافعان حرم، بحث مقاومت اسلامی به سردمداری شهید قاسم سلیمانی، موازنه قدرتی که این حرکتها توانسته در جهان به هم بزند تا امروز ما با نظام سیاسی تازهای در جهان روبه رو شویم که متأثر است از این حوزه ها، همه و همه مسائلی است که میتوان به آن پرداخت.
پس از انجمن ادبی حوزه هنری تهران که پایگاه اصلی شاعران انقلاب بود، مشهد و خراسان را میتوانیم به عنوان دیگر قطب شعر انقلاب و در واقع دومین آن به حساب بیاوریم. جلسات حوزه هنری مشهد جایی بود که توانست یک تشکل توانمند، منسجم و تأثیرگذار در سطح کشور برای شعر انقلاب و دفاع مقدس ایجاد کند. اوج شکل گیری و کار این جلسات سال ۶۴ بود که تداوم داشت و بیش از دو دهه با قدرت و توانمندی جزو درخشانترین جلسات شعر انقلاب و دفاع مقدس بود. به عقیده من این ظرفیت کماکان در شعر جوان مشهد وجود دارد و برآمدگان آن نشستها میتوانند امروز این مسیر را ادامه بدهند.